تاریخچه حملونقل در ایران؛ از چاپار تا تپسی
هنگامی که شما قرار است سر کارتان بروید یا کودکتان را به مدرسه برسانید، حرف از حمل ونقل است و تمام جا‌به‌جایی‌هایتان در شهر را دربرمی‌گیرد، البته قضیه به اینجا هم محدود نمی‌شود زیرا بخش عظیمی از نیازهای روزمره‌ی ما به واسطه سیستم حملونقل برآورده می‌شود. از مواد غذایی گرفته تا پوشاک و دارو همه و همه به خدمات حملونقل متصل هستند و اختلال در هر کدام از سیستم‌های جابه‌جایی می‌تواند یک جامعه را به طور کامل مختل کند.
درست همانند اتفاقی که در ۲۶ آذر ماه سال ۱۳۶۱ در بنادر ایران افتاد و تبدیل به یک معضل بزرگ شد؛ حدود صد کشتی با کالاهای ضروری در انتظار تخلیه بار بودند و شرایط به دلیل جنگ تحمیلی به قدری حساس بود که هر لحظه غفلت می‌توانست خسارات جبران‌ناپذیری به بار آورد؛ تا اینکه اتحاد مردم ایران بار دیگر اتفاق بزرگی را رقم زد و تمامی بارها با کمک آنها و کامیون‌دارانی که داوطلبانه حاضر شده بودند به‌موقع تخلیه شد. بعدها همین روز به عنوان روز ملی حملونقل در تقویم رسمی کشور ثبت شد.
هم اکنون می خواهیم، مروری داشته باشیم بر تاریخچه حملونقل در ایران و نقشی که تپسی در آن برعهده دارد.تاریخ صنعت حملونقل در ایران با ورود بلژیکی‌ها به کشور و آغاز به کار قطار و اتوبوس شکل گرفته و پس از آن به تاکسی و سرانجام درخواست خودرو از طریق تلفن همراه هوشمند رسیده است.
قاجار و سرویس چاپاری
در اواسط دوره ناصرالدین شاه عمده سفرهای درون‌شهری و بین‌شهری مردم با وسایل نقلیه‌ای انجام می‌شد که نیروی محرکه آن اسب بود. از جمله می‌توان به:
- درشکه
- گاری
- کالسکه
- دلیجان
اشاره کرد. از سال ۱۲۶۷ شمسی با ورود درشکه و پس از آن دلیجان و گاری به مرور تردد مسافران سازوکار پیدا کرد و حجم جابه‌جایی مردم بیشتر شد. پس از مدتی سرویس‌های چاپاری و پست در کنار کار اصلی خود، به حملونقل مردم روی آوردند و به نوعی اولین سرویس‌های حملونقل بین‌شهری شکل گرفت.
ورود واگن‌های اسبی
در بحث افزایش شیوه‌های حمل‌ونقلی در ایران، بلژیکی‌ها نقش مهمی را ایفا کردند. با افزایش جمعیت و نیاز به جابه‌جایی حجم بیشتر مسافر، واگن‌های اسبی روی کار آمدند. حوالی سال ۱۲۹۸ شمسی اولین خطوط ریلی واگن‌های اسبی در خیابان‌های:
- ری
- لاله‌زار
- ناصریه (ناصرخسرو فعلی)
- سپه (خیابان امام خمینی)
- شاهپور (وحدت اسلامی)
به کار گرفته شدند. این واگن‌ها که با اسب‌های تنومند حرکت می‌کردند، امکان جابه‌جایی حدود ۱۰۰ مسافر را در آن واحد داشتند.
ورود اتوبوس‌های بنزینی به تهران
اتوبوس ، برای نخستین بار از شهر رشت آغاز به کار کرد. یک تاجر بلژیکی یک دستگاه اتوبوس را وارد رشت کرد و معین التجار،یکی از تجار پس از چند سال، آن را از تاجر بلژیکی خرید. در سال ۱۳۰۵، در دوران سلطنت رضا خان تعدادی اتوبوس مدل ریس از شوروی خریداری و با ورود آنها ۸ خط اتوبوسرانی در تهران ساخته شد.
در آن زمان، اتوبوس‌ها، مقررات خاصی نداشتند؛ ایستگاهی در کار نبود و هر جا مسافر بود اتوبوس توقف می‌کرد و مسافر با کمک پارکابی (کمک‌راننده) سوار و هر جا که مایل بود پیاده می‌شد.
افزایش جمعیت و بهبود سیستم حمل و نقل
مجددا با افزایش جمعیت، نیاز به بهبود سیستم حملونقل احساس شد و نهایتا خطوط اتوبوسرانی شکل گرفتند. به مرور و با رفع مشکلات اتوبوس‌های آن زمان در شهریور سال ۱۳۲۰ اتوبوسرانی شکل مرتب‌تری به خود گرفت. در سال ۱۳۳۵ اولین شرکت سهامی اتوبوسرانی عمومی کشور در تهران، با نام شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه در تاریخچه حملونقل به ثبت رسید و از تیرماه همان سال آغاز به کار کرد.
آغاز بهره‌برداری از لوکوموتیو بخار، قطار و تراموا
درسال ۱۲۲۷ خورشیدی ،نخستین لوکوموتیو بخار از رشت به بندر پیربازار و بندر انزلی حرکت کرد. در سال ۱۲۶۱ خورشیدی نیز نخستین خط تراموایی بین تهران و شاه عبدالعظیم به طول ۸۷۰۰ متر کشیده شد.
اولین مسیر از خطوط ریلی موجود که هنوز در کشور استفاده می‌شود مسیر تبریز به جلفا به طول ۱۴۹ کیلومتر است که در سال ۱۲۹۵ به بهره‌برداری رسید.
ماجرای پرواز پرنده‌های آهنی در آسمان ایران
داستان اولین تجربه پرواز در آسمان ایران به سال ۱۲۹۲ شمسی برمی‌گردد. در یکی از روزهای سرد زمستان یک خلبان لهستانی، به نام کوزمینسکی، در آسمان ایران پرواز کرد. در آن زمان باند فرود مناسبی در ایران وجود نداشت و در نتیجه خلبان مجبور شد در میدان مشق تهران (در محدوده خیابان امام خمینی و سی‌تیر) فرود بیاید.
در سال ۱۳۰۳ شمسی نخستین سرویس هوایی با کمک شرکت‌های اروپایی راه‌اندازی شد، اما سال ۱۳۲۱ نقطه عطف تحولات هوایی ایران محسوب می‌شود. در آن سال اولین شرکت هواپیمایی ملی ایران با نام ایرانیان‌ایرویز تاسیس شد. ۱۲ سال بعد دومین شرکت هواپیمایی ایران با نام پرشین ایرسرویسز (به اختصار پاس) راه‌اندازی شد که در زمینه حمل بار فعالیت می‌کرد. در نهایت سال ۱۳۴۱ شمسی با ترکیب ایرانیان‌ایرویز و پاس، شرکت ملی هواپیمایی ایران (هما) متولد شد.
فخرالدوله موسس شهر فرنگ تاکسیرانی در تهران
اولین کسی به فکر ایجاد تاکسی و فرهنگ استفاده از اون افتاد نهمین دختر مظفرالدین شاه، به نام اشرف‌الملوک، ملقب به فخرالدوله، بود. در سال ۱۲۸۶ شمسی (۱۳۲۵قمری) فخرالدوله ۱۰ دستگاه اتومبیل فورد خریداری کرد و با در اختیار قرار دادن آنها به کسایی که رانندگی بلد بودن، تاکسیرانی رو بنا گذاشت. این تاکسی‌ها مسافران را در خیابان‌های خلوت تهران آن زمان سوار و با کرایه تنها ۵ قران به مقصد می‌رساندند. تاکسی‌ها در آن زمان برای مردم حکم یک شهر فرنگ دیدنی داشت که مردم هیجان زیادی برای تجربه آن داشتند.
اتفاقی که برای خطوط اتوبوسرانی رخ داد مجددا در مورد تاکسی‌ها تکرار شد و خطوط تاکسیرانی در سال ۱۳۳۲ شکل گرفتند. نهایتا در سال ۱۳۵۹ اولین سازمان تاکسیرانی در تاریخچه حملونقل ایران پایه‌گذاری شد که تا به امروز نیز به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
ترکیب تلفن و تاکسی؛ آغاز به کار تاکسی‌تلفنی
در مهر ۱۳۴۸ و با در دسترس قرار گرفتن خطوط تلفن خانگی شیوه جدید حملونقل آغاز به کار کرد که تاکسی‌های خصوصی نام داشتند. این نوع تاکسی‌ها بیشتر با نام آژانس یا تاکسی‌تلفنی شناخته می‌شوند. هر آژانس با در اختیار داشتن تعدادی خودرو و راننده، محدوده خاصی از منطقه را پوشش می‌داد و با ارائه کد عضویت به افراد محلی، وظیفه حملونقل آنها را برعهده داشت.
تاریخچه حملونقل و داستان ورود طولانی‌مدت مترو
مترو و سامانه حملونقل به وسیله خطوط ریلی زیرزمینی سابقه طولانی‌مدتی دارد. این سیستم با عبور از موانع زیادی در ایران ساخته و آغاز به کار کرد. احداث قطار شهری در حدود ۱۱۰ سال پیش کلید خورد؛ در آن زمان تاسیس تراموای شهری از جمله نکات پیش‌بینی‌شده در امتیازنامه‌ای بود که بارون ژولیوس دو رویتر در عهد ناصرالدین شاه روی کاغذ آورد.
اولین اقدامات برای احداث مترو و قطار زیرزمینی در سال ۱۳۵۰ با مطالعات گسترده مربوط به مشکلات ترافیکی انجام شد. با این حال موانعی، همچون آغاز جنگ تحمیلی، این پروژه را به تعویق انداخت. اصغر ابراهیمی‌اصل، مدیرعامل وقت مترو، در گفت‌وگوی چند سال پیش خود با روزنامه همشهری بیان کرد: «سال ۶۵ همه مخالف ساخت مترو بودند. حتی ساختمان شرکت مترو به وزارت کشور تحویل داده و تبدیل به استانداری شده بود. هیچ‌کس حتی یک اتاق نمی‌داد. کار از نمازخانه شروع شد. هیچ نقشه‌ای در کار نبود تا اینکه در نمازخانه تعدادی نقشه پیدا شد. وقتی پیگیری کردیم که باقی نقشه‌ها کجاست، مشخص شد که یک سبزی‌فروش نقشه‌ها را خریده است. سپس با وجود یک ماه تحقیق بر روی کاغذها، سبزی‌فروش پیدا شد و بدین ترتیب ۱۹۰ کیلو نقشه در انبارش پیدا شد.»
سرانجام با پایان جنگ تحمیلی و رفع موانع، اولین قطار متروی ایران در روز شانزدهم اسفند سال ۱۳۷۷ بین تهران و کرج حرکت کرد.
شرکت تپسی
امروزه حمل‌ونقل‌های درون‌شهری راحت‌تر ایمن‌تر و بعضاً ارزان‌تر شده‌است و این اتفاق به لطف سامانه‌ای هوشمند برود تبسی انجام‌شده است. هدف شرکت تپسی آن است که با به‌کارگیری تکنولوژی‌های پیشرفته، مسائل دشوار حملونقل شهری را برطرف کند.در آینده نیز می‌خواهد تاثیر بسیار و ماندگاری در زندگی مردم بر پایه تکنولوژی ایجاد کند.پیاده‌سازی نرم‌افزار تپسی برعهده‌ی تیمی متخصص از ایرانیان انجام‌شده است و در این تیم، از رتبه‌های برتر کنکور، نخبگان ، المپیادی‌ها کمک گرفته شده است.
تپسی در سال هزار و سیصد و نود و پنج با هشت سرویس و بیش‌از هزار نیروی انسانی فعال شکل‌گرفته است.در حقیقت، آغاز داستان شرکت تپسی به بهمن یکهزار و سیصد و نود و چهار بازمی‌گردد. آقای میلاد منشی پور و حمید مهینی کسب‌وکار اینترنتی را راه انداختند و به کشور بازگشتند و با همکاری هومن دمیرچی شرکت تپسی را پایه‌گذاری کردند.
با همکاری یک تیم ده‌نفره از برنامه‌نویسان خبره و متخصص ایران ، طراحی و توسعه تپسی آغاز شد. نسخه‌ی اولیه، در خردادماه سال یکهزار و سیصد و نود و پنج به بازار عرضه گردید. سرمایه اصلی این شرکت در ابتدا توسط سه مؤسس تامین شد.
این شرکت با حذف تمامی واسطه‌های سنتی، هزینه سفرهای درون‌شهری را کاهش می‌دهد .
تپسی، یک واسطه بین مسافر و راننده است که یا در ابتدا یا انتهای سفر، کرایه از مسافر به راننده داده می‌شود و تمامی درگیری‌های لفظی و چانه‌زنی تقریباً به صفر می‌رسد.
شرکت تپسی در همان ابتدای فعالیت، با در نظر گرفتن تمامی مشکلات موجود در صنعت تاکسیرانی و بررسی معضلات و مشکلات و نیاز مسافران و رانندگان پلتفرم خودش را با هدف آسان کردن زندگی شهروندان راه‌اندازی کرد.
تپسی، یک اپ موبایل در شهر های:
* تهران
* تبریز
* مشهد
*شیراز
*کرج
*اصفهان
*اهواز
*ارومیه
* یزد
*کرمان
* قم
*رشت
* بندرانزلی
* بابل
*ساری
*لاهیجان
*قائمشهر
* آمل
است که درحال‌حاضر برای دو سیستم‌عامل اندروید و آی‌او اس منتشر شده‌است. افرادی که مایل به سفر و استفاده از خدمات تپسی هستند، درخواست سفر خود را از طریق این نرم‌افزار ارائه می‌کنند تا یکی از رانندگانی که در نزدیکی لوکیشن آنها بوده و خدمات حملونقل را می‌تواند ارائه کند، آن را تأیید کند.
هزینه سفر نیز از پیش‌از آغاز سفر تعیین می‌شود و مسافر می‌تواند حتی پس‌از ارسال درخواست خود بدون آنکه نگران پرداخت جریمه باشد، سفر را لغو کند و حتی قبل‌از اینکه سفر کند می‌تواند مبلغ پرداختی خود را ببیند و تصمیم بگیرد که آیا می‌خواهد با تپسی، حمل‌ونقلی انجام دهد یا خیر.
ارزش‌های شرکت تپسی
مشتری‌محوری
از دیدگاه تپسی، کاربران این نرم‌افزار سرمنشأ اصلی تصمیمات و اقداماتشان هستند. به‌همین دلیل در تلاش هستند که از تمامی رسانه‌ها و ابزارهای موجود برای تعامل با کاربران شان و شنیدن نکات و خواسته‌هایشان استفاده کنند.
نوآوری
این شرکت تلاش می‌کند که در مقابل مسائل و مشکلات مختلف، خارج از چارچوب‌های عادی و مرسوم فکر کند و راه‌حل‌های نوآورانه بدهد. به‌همین دلیل معتقد است که ممکن کردن غیرممکن ها کار آن‌هاست.
هوشمندی
شرکت تپسی، معتقد است که هوشمندی، مهم‌ترین عامل تمایز تپسی از بقیه پلتفرم ها می باشد و تعریف آنها از هوشمندی معادل استفاده از تکنولوژی نیست. آنها معتقدند که تمام فعالیت‌هایشان اعم از راه‌حل یابی، تجزیه‌وتحلیل موضوعات، تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی باید هوشمندانه باشد.
بلند همتی
شرکت تپسی، هیچ‌گاه به کم قانع نمی‌شود و همیشه دنبال بهترین‌هاست. با فتح هر قله به قله‌های بلندتر فکر می‌کند و ترسی از موانع و مشکلات ندارد.
رشد و توسعه تیم
مجموعه تپسی، معتقدند که موفقیت و رشد تپسی، نتیجه موفقیت و رشد تک‌تک اعضای تیم است .برهمین اساس یادگیری رشد و پیشرفت حرفه‌ای همکارانشان از ارزش‌های اصلی آن‌هاست.
نتیجه‌گرایی
برای مجموعه تپسی، ارزش است که تلاش‌های شان، همراه با نتیجه باشد، آن هم نتیجه‌ی درست و اثرگذار. بنابراین تمام برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها، به شکلی است که بتوانند کارهایشان را به نتیجه برسانند.
اگرنتیجه، مثبت بود، از اثرات آن بهره می‌گیرند و چنانچه نتیجه کار، منفی بود، تلاش می‌کنند تا دلایل و مشکلات را شناسایی کنند و برای بهبود اقدامات و عملکرد آینده، از درس‌آموزی‌های آن استفاده کنند.
اثرگذاری اجتماعی-اقتصادی
شرکت تپسی می گوید :”ارتقاء کیفیت زندگی کاربران و همکارانمان، اصلی‌ترین انگیزه‌ی ما برای ادامه‌ی مسیر است؛ چرا که این موضوع برای ما نه یک رویکرد موقت «مسئولیت اجتماعی»، بلکه یک رویکرد راهبردی دائمی و ذاتی است.”
مسئولیت اجتماعی
یکی از موضوعاتی که در بسیاری از کشورهای پیشرفته، به بخشی از استاندارد صنایع مختلف و توسعه شهری تبدیل شده است اما اما در ایران، فاصله زیادی تا شرایط ایده‌آل دارد، این است که تعهد کافی نسبت به ارائه خدمات به افراد دارای معلولیت وجود ندارد.
شرکت تپسی ، با دسترس‌پذیر کردن خدماتشان برای افراد دارای معلولیت ، این قدم و رو به جلو را برداشته که از ابتدای سال 98 اغاز شده است. مهم‌ترین اقداماتی که تا به امروز در این حوزه انجام داده اند، به شرح زیر است:
در اردیبهشت ماه سال 98 اپلیکیشن تپسی برای افراد نابینا، دسترس‌پذیر شد.
گزینه‌های «ناشنوا/کم‌شنوا» و «دارای عصا/ویلچر» به پروفایل مسافر در اپ تپسی اضافه شد که در صورت انتخاب این گزینه توسط مسافر، شرایط خاص مسافر به راننده اطلاع‌رسانی می‌شود.
در تیرماه سال 98، کمسیون سفرهای افراد دارای ویلچر صفر شد تا درآمد رانندگان از این سفرها افزایش یابد. در مقابل از رانندگان خواسته شد زمان قبول سفر این کاربران، فضای کافی برای ویلچر را در نظر داشته باشند و در صورت نیاز، برای پیاده و سوار شدن به کاربر کمک کنند.
و در نهایت در مهرماه سال 99، گزینه «ناشنوا هستم» به پروفایل اپلیکیشن راننده اضافه شد. در صورت انتخاب این گزینه از سمت راننده، مسافر از شرایط راننده آگاه می‌شود و همچنین گزینه تماس تلفنی با راننده نیز غیر فعال می‌شود.
انواع سرویس تپسی
نرم‌افزار تپسی چند نوع سرویس به کاربران ارائه می‌دهد:
- سرویس تپسی لاین (اشتراکی)
- سرویس تپسی کلاسیک
- سرویس تپسی تلفنی (بدون نیاز به گوشی‌های هوشمند و از طریق تماس با شماره ۱۶۳۰)
- تپسی همیار (جهت خرید و انجام خدمات توسط سفیر)
- توان‌یاب (ویژه افراد دارای معلولیت حرکتی، بدون دریافت کمیسیون از طرف تپسی)
- تپسی پیک (ارسال محموله بدون حضور مسافر)
تغییر هویت بصری
تپسی در بهمن ماه ۱۳۹۸، از لوگو و رنگ جدید خود رونمایی کرد. به این ترتیب، لوگوی دایره شکل پیشین تپسی، به دو خط موازی و رنگ مشکی این برند، به رنگ نارنجی تغییر کرد. تپسی رنگ نارنجی لوگوی جدید خود را یادآور تاکسی‌های نارنجی که سال‌ها قبل به جابه‌جایی مسافران می‌پرداختند، می‌داند. همچنین دو خط موازی موجود در این لوگو، از خطوط خیابان الهام گرفته شده‌است که تداعی کننده حرکت هستند.
نظر خود را در مورد این مقاله با بقیه در اشتراک بگذارید.